พ.ร.บ.อาคารชุด แม้ว่าพระราชบัญญัติอาคารชุด (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2542 กฎหมาย พ.ศ. 2551 ได้บังคับใช้มาเป็นเวลานานแล้ว แต่ผู้บริโภคส่วนใหญ่ยังคงมีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับสาระสำคัญของกฎหมายฉบับนี้ที่เกี่ยวข้องกับห้องพักแขกไม่มากนัก ซึ่งเป็นเรื่องสิทธิของผู้บริโภคที่ซื้อคอนโดโดยตรง เพราะอาจนำไปสู่การถูกเอาเปรียบและเสียผลประโยชน์ในชีวิตได้ บริษัท อินเตอร์ เรียลตี้ เมเนจเม้นท์ จำกัด หรือ IRM เปิดเผยข้อมูลว่า ยังมีผู้ประกอบธุรกิจอสังหาริมทรัพย์อยู่ ทั้งผู้ดำเนินการ เจ้าของร่วมและผู้จัดการทรัพย์สิน และคณะกรรมการอาคารชุด ต่างฝ่าฝืน พ.ร.บ.อาคารชุด ที่มีโทษปรับสูงสุด 100,000 บาท พบว่าการละเมิดกับการละเมิดกฎหมายมีความแตกต่างกัน ผู้บริโภคควรทราบถึงสิทธิตามกฎหมายของตนเอง พระราชบัญญัติห้องชุด (ฉบับที่ 4) พ.ศ. ปี 2551 ดังนี้:
หากผู้ประกอบการ ฝ่าฝืน พ.ร.บ.อาคารชุด
1. การไม่ใช้สัญญามาตรฐาน หากผู้บริโภคได้รับผลกระทบและความเสียหายจะมีความผิดทันที
2. ไม่จัดส่งข้อมูลการโฆษณาให้กับนิติบุคคล โดยเฉพาะข้อมูลที่สัญญาว่าจะทำอะไรให้กับโครงการบ้าง กรณีนี้หากฝ่าฝืนจะมีโทษปรับตั้งแต่ 50,000-100,000 บาท
3. หากคอนโดนั้น ๆ มีสถานประกอบการหรือร้านค้ารวมอยู่ในอาคารเดียวกัน จะต้องจัดทำทางเข้า-ออก แยกจากส่วนอยู่อาศัย หากฝ่าฝืนจะมีโทษปรับตั้งแต่ 50,000-100,000 บาท
หากผู้ซื้อหรือเจ้าของร่วม ฝ่าฝืน พ.ร.บ.อาคารชุด
1. กฎหมายได้บังคับให้มีการจ่ายค่าส่วนกลาง หากไม่ชำระตามที่กำหนดจะต้องถูกเรียกเก็บเงินเพิ่มในอัตรา 12% ต่อปี โดยจะคิดตั้งแต่วันที่ผิดนัดชำระ แต่หากค้างชำระตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไปจะถูกเรียกเก็บเพิ่ม 20% ต่อปี รวมทั้งไม่มีสิทธิ์ออกเสียงในที่ประชุมใหญ่และใช้ทรัพย์สินส่วนกลาง
2. เจ้าของร่วมที่ฝ่าฝืนเกี่ยวกับตกแต่งต่อเติม ก่อสร้าง หรือปรับปรุงเปลี่ยนแปลงภายนอกของห้องชุดโดยไม่ได้รับอนุญาตจะมีโทษปรับไม่เกิน 100,000 บาท
หากผู้จัดการและนิติบุคคล ฝ่าฝืน พ.ร.บ.อาคารชุด
1. ในกรณีที่เจ้าของร่วมไม่ได้ค้างชำระค่าส่วนกลางและต้องการขอหนังสือรับรองการปลอดหนี้หรือใบปลอดหนี้ หากไม่ดำเนินการออกให้ภายใน 15 วันนับจากวันที่ร้องขอ จะมีโทษปรับไม่เกิน 50,000 บาท และปรับอีกวันละ 500 บาทตลอดเวลาที่ฝ่าฝืนกฎหมาย
2. ผู้จัดการนิติบุคคลไม่จดทะเบียนข้อบังคับตามมติของที่ประชุมใหญ่ ทั้งการจดทะเบียนคณะกรรมการ การจดทะเบียนเปลี่ยนแปลงผู้จัดการนิติบุคคล หากไม่ดำเนินการภายใน 30 วัน จะมีโทษปรับไม่เกิน 5,000 บาท
3. ผู้จัดการนิติบุคคลไม่จัดทำงบทางการเงินประจำปี จะมีโทษปรับไม่เกิน 10,000 บาท
หากคณะกรรมการหรือผู้จัดการนิติบุคคล ฝ่าฝืน พ.ร.บ.อาคารชุด
1. หากมีผู้ร้องเรียนว่าการดำเนินการภายในคอนโดไม่โปรงใส จะต้องมีการตรวจสอบจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ซึ่งกฎหมายระบุว่าหากผู้ใดฝ่าฝืนคำสั่งหรือขัดขวางพนักงานและเจ้าหน้าที่ภาครัฐ มีโทษจำคุกไม่เกิน 3 เดือน หรือปรับไม่เกิน 6,000 บาท
ดูรายละเอียดของ พ.ร.บ.อาคารชุด (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2551 เพิ่มเติมได้จากเว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา
พ.ร.บ.อาคารชุด ถือเป็นกฎหมายที่คุ้มครองผู้บริโภคหรือลูกบ้านในคอนโด รวมถึงการสร้างสังคมที่น่าอยู่ในคอนโดแห่งนั้น ๆ ซึ่งหากผู้บริโภครู้ถึงสิทธิ์ของตนเอง ก็จะทำให้รู้เท่าทันผู้ประกอบการ และนิติบุคคล หรือไม่ทำผิดกฎหมายเสียเอง จนต้องมานั่งเสียใจภายหลัง
